Onze adem is onze dans – Interview met Rachel Porter (UK)

Rachel Porter is een Engelse drama- en bewegingstherapeute (MA). Ze geeft les in de opleiding Dans- & Bewegingstherapie in AgapeBelgium sinds 2007 en is dus kind aan huis. In november biedt ze de nieuwe module ‘Attunement Process’ aan binnen de opleiding ‘The Embodied Coach’. Daarin verzorgt ze een nieuwe module over het belang van afstemming. We strikten haar even voor een diepgaand interview.

Wie is Rachel Porter?

“Ik behaalde een Masters Degree in Drama and Movement Therapy (Sesame) aan de Royal Central School of Speech and Drama in Londen. Het was voor mij geen bewuste keuze om therapie te gaan geven en te bestuderen. Ik ben eigenlijk gestart als actrice, als performer, maar ik voelde me nooit tevreden hiermee. Ik was vooral geïnteresseerd hoe het publiek reageerde op wat wij brachten op podium en wou liever direct met mensen werken. Ik was niet geïnteresseerd in woorden, maar vooral in het visuele, in de gebaren, het beeld, geluid en beweging. Ik wilde de taal van het beeld leren kennen. Zo heb ik mijn weg naar therapie gevonden.”

“Momenteel geef ik vooral les Sound Touch & Movement. Ik geef tegenwoordig dan ook bijna nooit therapie, ik focus me vooral op lesgeven.”

“Het meest fundamentele binnen deze therapie zijn de dynamieken die plaatsvinden in non-verbale communicatie. Ik werk met zeer specifieke groepen mensen die in een pre-verbale stadium van hun leven zitten: hetzij kinderen die nog niet kunnen spreken, mensen die zwaar invalide zijn of ouderen die in het post-verbale stadium van hun leven zitten. Ik help mensen het fundamentele aspect van pre verbale relaties te begrijpen.” 

Je hebt je vooral gespecialiseerd in non-verbale communicatie. Hoe pak je dat juist aan?

Eigenlijk werk ik alleen met een 1 op 1 relatie, dus niet in een groep. Ik werk vooral met improvisatie: geïmproviseerde ontmoetingen tussen twee mensen. Waar Authentic Movement vooral in groep wordt gegeven, werk ik met 1 op 1 persoon. Het is een heel intuïtieve manier van werken. Dat moet wel, want de mensen waar ik vooral mee samen werk, kunnen niet spreken, waardoor deze manier van werken nodig is. Deze mensen kunnen geen instructies volgen, ze kunnen geen oefening volgen. Hun hersenen kunnen dit niet, sommigen hebben een mentaliteit van een 2-jarige en kunnen niet op een normale manier therapeutisch behandeld worden. Ze vormen een groep mensen die vaak uitvallen en raken buitengesloten. Daarom moet ik improviseren en vooral intuïtief tewerk gaan.”

Waarom koos je hiervoor?

Net zoals je bij het beluisteren van een radiozender soms moet afstemmen (‘tuning in’), duurt het een tijdje om af te stemmen op een persoon.

“De eerste pre verbale relatie die we als mensen hebben, is de moeder/kind relatie.”

“Moeders en baby’s zijn zeer intuïtief in hoe ze met elkaar omgaan. Omdat het kind in een non-verbale fase zit, werkt een moeder vooral met natuurlijke instinct. Zij moet immers trachten te achterhalen wat het kind wil zonder dat het kind dit verbaal kan uiten. Afstemming, ‘Attunement’, is hierin heel belangrijk. Het is vooral dat waar ik in gespecialiseerd ben. Het gaat om ‘spiegeling’. Het is niet de persoon proberen te veranderen, maar op de persoon afgestemd proberen zijn. Net zoals je bij het beluisteren van een radiozender soms moet afstemmen (‘tuning in’), duurt het een tijdje om af te stemmen op een persoon. Het is pas als je een gevoel hebt met iemand en afgestemd bent op hem of haar, dat therapie kan beginnen.”

“Er zijn tal van onderzoeken geweest naar de relatie tussen moeders en hun baby, en men stelde vast dat vele problemen terug te brengen zijn op het feit dat er geen afstemming was van de moeder en de baby. Meestal komt dat omdat de moeders zelf een probleem hebben met afstemming. Veel moeders beseffen niet volop dat zij door het kind te spiegelen, het kind gaan vormen. De instinctieve focus en toewijding van een moeder voor haar kind is cruciaal voor de ontwikkeling van het kind. De moeder stemt als het ware intuïtief af op haar kind. Afstemmen is dan ook fundamenteel als therapeut. Dat is het centrale uitgangspunt van mijn lesgeven. Zonder afstemming klapt de cliënt dicht. Ik leer mensen gebruik maken van instinctieve tools waar we allemaal toegang tot hebben. Het is een vaardigheid om te gebruiken in therapie. Ik leer hen technieken aan om af te stemmen.”

Hoe ben je in AgapeBelgium terecht gekomen?

“Dat was eigenlijk via mijn ex-partner. Hij is Belg, en dus kwam ik in België wonen. In het danstherapie-circuit leerde ik Niek en Stephanie (directeurs van AgapeBelgium nvdr) kennen. Zij waren toen net op zoek naar een nieuwe docent voor hun opleiding Dans- & Beweging. De optelsom was vlug gemaakt! Ondertussen geef ik zo’n 12 jaar les in AgapeBelgium.”

“Dans- & Bewegingstherapie is voor mij dan ook heel belangrijk.”

Onze adem is onze dans

“Dansen is leven. Mijn grootste les rond dans- en beweging kreeg ik toen ik voor het eerst een overleden persoon zag. Het raakte mij hoe ‘stil’ en ‘bewegingsloos’ zijn lichaam was. Ik besefte dat, zolang iemand leeft, deze persoon ALTIJD beweegt. Wie leeft, beweegt. Zelfs als we alleen maar ademen, bewegen we. Onze adem is onze dans.”

Wie zijn jouw rolmodellen binnen de Dans- & Bewegingstherapie?

“Dat is de vrouw die de Royal Central School of Speech and Drama heeft opgericht, Marian ‘Billy’ Lindqvist. Ze was een pionier in het gebruik van drama en beweging in therapie en introduceerde de ‘Sesame Methode’ in de UK in de jaren ’60 en ’70. Ik heb jammer genoeg nooit les gekregen van haar, maar ze is voor mij wel de grootste invloed. Ze ging heel intuïtief te werk. Mijn methode verschilt van haar werkwijze, maar is er wel op gebaseerd.”

“Een ander persoon waar ik enorm naar opkijk, is een groep van onderzoekers die het idee veranderden rond therapeutische relaties en de ontwikkeling van baby’s. De groep viel onder leiding van Daniel Stern. De groep startte met het filmen van moeders en hun baby’s. Men ging er in die tijd van uit dat baby’s eigenlijk domme wezens waren tot ze de spraak ontwikkelden. Hun bevindingen toonden echter aan dat dit algemeen aanvaarde idee niet juist was. Ze stelden vast dat baby’s niet ‘verloren’ zijn en dat ze wel degelijk een bepaald niveau van intelligentie vertoonden. Hij zorgde ervoor dat er aandacht kwam op preverbale relaties en dat we ook anders naar invaliden gaan kijken en hen waardevoller benaderen. Preverbale communicatie = intelligentie => waarde. Hij ontdekte een hele nieuwe kijk op afstemming.”

“Nog iemand die belangrijk is voor mij, is Marion Jean Woodman. Zij is een Yungiaanse analist die het belang van het lichaam en het onbewuste werk bij therapie. Ook zij is voor mij een grote inspiratie.”

Wat wens jij nog te bereiken met je werk?

“Mijn passie ligt momenteel bij het lesgeven en niet zozeer bij therapiewerk, zoals ik eerder aangaf. Mijn doel is om mensen te kunnen leren om op een professionele manier te werken met intuïtie. Ik wil hen meegeven dat het lichaam intuïtief is en hoe ze kunnen afstemmen met anderen. Afstemming is een fysiek energetisch ding en is een oplossing om te kunnen omgaan met ‘moeilijk gedrag’. Ik wil coaches, therapeuten, psychologen, hulpverleners enz. in staat stellen om met methodes aan de slag te gaan om ‘met’ mensen om te gaan. Mensen met ‘moeilijk gedrag’ zijn een uitdaging, ze voelen zich vaak verkeerd begrepen. Het is een uitdaging om die persoon te bereiken via hun eigen manier van communicatie. Veel therapeuten gaan een soort gevecht aan met dit soort mensen, maar dat is niet de manier om met hen te werken. Mijn doel is hen de kracht van afstemming bij te brengen, zodat ze veranderingen zien in hun cliënten.”

Grenzen stellen

“Ik leer mensen ook om grenzen te stellen en hun eigen grenzen te (h)erkennen en te voelen. Therapie draait niet alleen om het geaard zijn, maar ook om grenzen te leren stellen. Ik leer mensen dat het bij het stellen van grenzen niet alleen gaat om je af te kunnen sluiten, maar net ook om je te kunnen openen en flexibel om te gaan met die grenzen. Je moet niet alleen geven, maar ook kunnen nemen. Grenzen bewegen over een spectrum. Afstemming is net die flexibiliteit kennen. Dat start al als baby. De baby leert waar hij is en waar zijn moeder begint. In traumatherapie is het belangrijk om steeds te starten met grenzen. Hoe voelt een grens in je lichaam. Mensen moeten begrijpen vanwaar ze komen en moeten geholpen worden om te begrijpen wat hun comfort zone is. Ze leren dat het veilig is, maar moeten hier flexibel mee leren omgaan. Er zijn veel mensen die in hun comfortzone blijven hangen, wat hun bewegingspotentieel limiteert.”

Waarom zou iemand kiezen om Dans- & Bewegingstherapie te studeren in AgapeBelgium?

Je kan jezelf geen therapeut noemen, als je zelf niet ‘in therapie’ bent geweest.

“Ik ben ervan overtuigd dat je bij het volgen van gelijk welke therapeutische opleiding, je in een therapeutische omgeving moet bevinden. Je kan jezelf geen therapeut noemen, als je zelf niet ‘in therapie’ bent geweest. AgapeBelgium heeft een op zich staande Opleiding Dans- & Bewegingstherapie. Ik bedoel hiermee dat de opleiding niet binnen een groot instituut wordt gegeven als onderdeel van vele opleidingen. Want daar heb je niet het gevoel dat je in een therapeutische omgeving aan het werk bent. Bij AgapeBelgium is dat wel zo. Hier kom je terecht in een echte therapeutische omgeving. Zodra je op het terrein komt, voel je deze bijzondere sfeer. De tijd staat hier stil, alles wordt langzaam, er hangt een spirituele sfeer. Je wordt hier letterlijk en figuurlijk ondergedompeld in het vak. Hier voel je echt wat je studeert, het is een belichaamde ervaring.”

“In onze Westerse patriarchale cultuur zijn wij gehaast, alles moet snel gaan. Wanneer een baby geboren wordt, mag hij ‘niets’ doen en gewoon in zijn lichaam zijn. Maar al snel wordt hij gedwongen om op te groeien, om zo snel mogelijk te leren kruipen, te lopen en te praten. Hij wordt verplicht om diverse noodzakelijke stadia van ontwikkeling te vlug te doorlopen. We worden als het ware verplicht om onze verbinding met ons lichaam weg te nemen. In AgapeBelgium heb je even de tijd om je te onttrekken aan het dagelijkse gehaaste leven. Hier kan je opnieuw voeling krijgen met sensaties die je niet of moeilijk waarneemt in de gehaaste wereld, met je lichaam en jezelf. Er is een ander ritme in dit centrum. Het biedt je de kans om je lichaam toe te laten om te voelen. Wanneer je vertraagt, begin je te voelen. AgapeBelgium is een ruimte waar je verandert en transformeert. Je ziet mensen rond jou transformeren, groeien en beseft dat zelfs al moet je ‘voelen’ en de pijn ervaart die je vroeger niet wou voelen, dat je er doorheen zal gaan en zal veranderen. Om een goeie therapeut te worden moet je je eigen wonden onder ogen zien. Dan pas kan de transformatie, de beweging, van start gaan. Sommigen vinden dit moeilijk en willen opgeven, weglopen, ze zijn bang van verandering. Dat helpt je echter niet vooruit. Wie zijn eigen angst niet onder ogen kan of wil zien, blijft stil staan. Je eigen angsten aanpakken zorgt ervoor dat je verder komt en in beweging komt. Sommigen projecteren die angst op AgapeBelgium of op de docent, terwijl ze eigenlijk juist bang moeten zijn om vast te komen zitten.”

AgapeBelgium is een plaats waar ‘magical things happen’

“Niek en Stephanie  beseffen niet hoeveel invloed zij al hebben gehad op mensenlevens, hoe levensveranderend hun werk is voor veel mensen. AgapeBelgium is anders. Het is een andere dimensie, een plaats waar ‘magical things happen’.”